ارزشیابی اعضای هیأت علمی توسط دانشجویان: معتبر یا غیر معتبر

مقدمه: ارزشیابی اعضای هیأت علمی دانشگاه ها با هدف بهبود کیفیت تدریس، به روش های گوناگون انجام می شود. یکی از رایج ترین و در عین حال بحث انگیزترین این شیوه ها ارزشیابی اساتید توسط دانشجویان می باشد. علی رغم اختلاف نظرها درخصوص اعتبار این نوع ارزشیابی، استفاده از این روش در اکثر دانشگاه ها رواج یافته است. در این مقاله، نتایج پژوهش های موجود در مورد نظرات اعضای هیأت علمی درباره ارزشیابی توسط دانشجویان مرور می شود. روش ها: پژوهش حاضر به صورت مروری و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و منابع اینترنتی انجام شد. ابتدا تعداد 64 مقاله در حیطه ارزشیابی از استادان و مدرسین مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 42 مقاله مرتبط با ارزشیابی استادان، اعضای هیأت علمی یا دیدگاه دانشجویان در مورد نحوه تدریس استادان و مدرسین، ویژگی های شخصیتی، اداره و مدیریت کلاس، مهارت های ارتباطی استادان با دانشجویان، که معیارهای ورود به موضوع محسوب می شدند، انتخاب شدند. جستجو در مجلات مختلف از جمله مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، دانش و پژوهش در علوم تربیتی و مجلات اختصاصی آموزش پزشکی انجام شد. همچنین در پایگاه های داده iranmedex، magiran, sid , pubmed, google scholar, isc, medline, و scopus مقالاتی که درطی سال های 1370 تا 1389 نمایه و به چاپ رسیده بود با کلید واژه های ارزشیابی، دانشجو، هیأت علمی، دانشگاه، جستجو و انتخاب شد. سایر مقالات که استادان یا اعضای هیأت علمی و مدرسین را از دیگر ابعاد ویا توسط دیگر افراد مورد ارزشیابی قرار می داد از مطالعه خارج گردید. نتایج: یافته ها در سه بخش نتایج موافق، نتایج مخالف و شرایط مؤثر در ارزشیابی دانشجو از استاد ارائه شده است. نتایج نشان داد که ارزشیابی فرایند تدریس باید از شش جنبه محتوا، میزان یادگیری دانشجو، رفتار کلاسی، برنامه و مواد درسی، دانش عضو هیأت علمی، ویژگی های دانشجویان (شامل مواد درسی، ترم تحصیلی و مقطع تحصیلی دانشجو)، خودارزیابی، ارزشیابی توسط همکاران، مدیران و مشاوران آموزشی و متناسب با اهداف ارزشیابی صورت گیرد. نتیجه گیری: بیشتر اعضای هیأت علمی در دانشگاه های کشور و حتی در دیگر کشورها با اصل ارزشیابی استاد توسط دانشجویان به عنوان یک منبع ارزشمند و معتبر اطلاعات برای بازخورد به استادان به منظور بهبود کیفیت آموزش موافق هستند، اما معتقدند که عوامل مداخله گر نیز در این زمینه باید شناسایی و در نظرگرفته شوند. اعضای هیأت علمی همچنین معتقدند که ارزشیابی توسط دانشجو باید جزء نظام ارتقای کیفیت عملکرد اعضا هیأت علمی قرار گیرد، اما چنانچه قراراست از نتایج این روش در زمینه تشویق و ترفیع اعضای هیأت علمی استفاده شود، بهتر است دیگر روش های ارزشیابی به صورت جامع نیز مورد بهره برداری قرار گیرند.